ASHFALL
Ang volcanic ash iyo an pino na bato na itinuga kan bulkan paibabaw sa langit. Dahil sa pino ini, nagiging peligro ini sa mga tawo asin hayop, makaraot sa mga eroplano, nakaraot nin mga gamit elektronik asin makinarya, asin nakakasagabal sa mga serbisyo siring kan kuryente, tubig, asin komunikasyon.
Mas dakol pang impormasyonMARAOT NA EPEKTO KAN ASHFALL SA TAWO
1. Pagkatol san mata, dungo, asin lalamunan.
2. Pag-ubo asin mapagal an paghangos.
3. Iritasyon sa panit.
4. Aksidente dahil sa mahanlas na tinampo.
KAPAHAMAKAN SA KAPALIBUTAN ASIN AGRIKULTURA
Pagkaguba kan mga tinanom - An abo hale sa bulkan pwedeng matahuban an mgs tanom, magdisturbo sa photosynthesis,
asin magbago kan pH kan daga, kaya mapapagalan an mga tanom na magdakula.
Pagkakontamina kan tubig - pwedeng makaabot sa salog, lanaw, asin mga imbakan nin tubig, na nagiging delikado para sa inumon asin irigasyon.
MGA RASON NAHA IGWA NIN ASHFALL
MAKUSOG NA PAGTUGA
An pagtuga kan bulkan nagiging rason nin pagbuga nin abo sagkod sa kataasan kan langit.
PAGKAPALID KAN HANGIN
Nadadara kan hangin an abo sa iba't ibang lugar kaya kung sain-sain din ini nahuhulog.
Ikaduwang Ashfall
Pagkatapos kan unang pagtuga, an makusog na hangin o iba pang disturbansya pwedeng mag-alsa uli kan abo, na nagdadagdag nin peligro.
MGA BARETA
PAGPREPARAR PARA SA ASHFALL
01 Magbati sa radyo tanganing maaraman an mga babala hale sa mga awtoridad.
Magmonitor nin advisories tanganing masabutan kun kaipuhan na mag-evacuate o mag-andam para sa ashfall.
02 Maghanda nin emergency supply kit.
Ilaog sa kit an pagkaon, tubig, flashlight, radyong de baterya, extra na baterya, medisina, asin importanteng dokumento.
03 Magpreparar nin dust mask o malinig na panapin sa irong asin goggles pamproteksyon sa mata.
Gamiton an N95 mask o basang tela tanganing maiwasan an paglanghap nin abo hale sa bulkan.
04 Magpreparar nin mga gamit panglinig.
Ipreprar an silhig, pala, vacuum cleaner na may ekstra bag asin salaan para sa maayos na pagliligis nin abo.
05 Magtipon nin gasolina asin siguraduhon na an sasakyan nasa maayos na kondisyon.
Posibleng maipit sa biyahe, kaya siguraduhon na may sapat na gasolina asin may emergency supply sa sakayan.
06 Maghanda nin pagkaon asin tubig para sa mga hayop.
Siguraduhon na may sapat na supply nin pagkain asin tubig an mga ataman na hayop lalo na kun kaipuhan maglikas.
07 Aramon kun sain an mga ligtas na lugar para mag-evacuate.
Magkaigwa nin plano kung sain pwedeng magbakwit kun lumala an sitwasyon kan ashfall.
08 Aramon an emergency plan kan eskwelahan kun may aki.
Siguraduhon na an mga aki aram kun sain an evacuation area asin kun pano sinda makakaiban sa pamilya sa oras nin emerhensya.
09 Magpreparar nin kanaman o anuman na pwede pagkaabalahan kan mga aki sa evacuation center.
Ihanda an mga libro, laruan, o iba pang aktibidad para makatabang sa pagkukondisyon nin mga aki sa sitwasyon nin emerhensya.
MGA DAPAT GIBUHON PAG MAY ASHFALL
01Kumalma, dae maghali sa laog nin harong. Tahuban an irong asin baba gamit an basa nan malinig na panapin o dust mask.
Siguraduhon na may tamang proteksyon sa paghangos tanganing maiwasan an maraot na epekto kan abo sa baga.
02 Isarado an mga pinto asin bintana tanganing dae makasulod an abo sa laog.
Gamitan nin basang tela o tuwalya sa mga siwang tanganing mapigilan an paglaog kan abo.
03 Ibutang an basang tuwalya o panapin sa mga bukasan kan pinto asin iba pa.
Ini makakatabang sa pagharang kan paglanghap nin abo na makaraot sa baga.
04 Hugasan nin mayad an gabos na prutas asin gulay bago kaunon.
Siguraduhon na wara nin abong nakabutagf sa pagkaon tanganing makaiwas dae magkasakit.
05Magbati sa radyo tanganing maaraman an pinakabag-ong bareta manungod sa pagputok kan bulkan.
Pirmeng magbantay sa impormasyon hale sa mga awtoridad tanganing masunod an tamang gabay.
06 Palaugon an mga hayop sa kulungan ninda o sa laog kan harong tanganing dae makalanghap nin abo.
Siguraduhon na may tamang proteksyon an mga hayop asin may malinaw na tubig asin pagkaon.
07 Kun nagmamaneho nin sasakyan, gumilid lalo kun grabe an paguran nin abo na halos dae na makita an dalan.
Iwasan an pagmamaneho kung bako man importante, ta an abo pwedeng magdanyos sa makina kan sasakyan.
08 Kun nasa luwas, maghanap nin masisirungan asin magsul-ot nin salamin sa mata. Iwasan an paggamit nin contact lens.
An abo pwedeng makairita sa mata, kaya mas marhay na gumamit nin protective eyewear .
09 Takupan an mga imbakan nin tubig asin kaunon tanganing dae maabuhan.
Siguraduhon na an tubig asin pagkaon dai maatian nin abo.
MGA DAPAT GIBUHON PAGKATAPOS KAN ASHFALL
01 Kun mahale na an pag-uran nin abo, halion an natipon sa atop tanganing dae ini magdara nin biglaang pagkaruba kaini.
An magub-at na abo sa atop pwedeng magdara nin pagkaraot. Halion ini gamit an tamang kagamitan asin mag-ingat para dae malanghap an abo.
02 Hugasan an mga tanom bago ipakaon sa mga hayop.
An abo pwedeng migwa nin delikado na kemikal na delikado sa mga hayop. Siguraduhon na malinig an pagkaon ninda.
03 Pakaladkadan an tubig bago inumon.
Siguraduhon na an tubig na iinomon malinig asin dae na kontaminado nin abo tanganing makaiwas sa sakit.
04 Pagkatapos halion an abo, linigan an atop asin alulod tanganing dae ini magbara asin madunot.
Paglinig kan atop asin alulod importante tanganing malikayan an pagrasay o pagkasira kan alulod.
05 Halion an abo hale sa bintana asin pinto kan harong asin sasakyan.
An abo pwedeng makasira nin kasangkapan asin magdulot nin problema sa paghangos. Magamit nin panapin sa ilong asin baba.
06 Gamiton an pulbos na sabon sa paglalaba nin mga bado na naabuhan.
Mas epektibo an pulbos na sabon sa pagtanggal kan abo sa mga bado.
07 Gamiton an vacuum cleaner o pagpagan an mga gamit tanganing mahali an abo. Takupan an irong asin baba habang naglilimpya.
Mag-ingat sa paglilimpya tanganing dae malanghap an abo, na pwedeng makadanyos sa baga.