An nagadan dahil sa pagguho sa sentral kan Pilipinas ay nagabot na sa 29.
September 22, 2018
PAGGUHO
An pagguho nin daga nangyayari kung an dakol na tipon nin bato, debris, o daga nagkakaigwa nin paghiro pababa sa sarong dalisdis.
Mas dakol pang impormasyonRASON NIN PAGGUHO
Nangyayari ini kapag may makusog asin padagos na uran o kaya hale sa kawsa kan paglinog.
Mas dakol pang impormasyonNAHA DELIKADO AN PAGGUHO?
Delikado an pagguho ta pwede ini magdara nin dakulang peligro sa buhay kan mga tawo. Depende sa klase kan pagguho—puwedeng resulta nin makusog na uran, linog, o pagdudulos kan daga—pwede ini makaraot nin harong, kalsada, asin ibang estruktura.
Mas dakol pang impormasyonURI NIN PAGGUHO
Creep o paggapang kan daga
Awat asin duruderetso na paggapang kan daga.
Pagdaosdos nin Bato o Rockslide
An pagrasay nin bato o may kaibang daga asin iba pang bagay sa saro na surpasyo parehas kan bedding plane, foliation surface, o joint surface.
Pagsalampak kan daga
Ang pababa asin paluwas na paghiro nin daga, bato asi iba pang bagay sa sarong patag na surpasyo
Debris Flow
Halo nin tubig asin debris na nag rarasay pababa
Mud Flow o pag-agos kan laboy
Pag-agos kan pinaghalong tubig, bato, daga at iba pa na bagay na halos pirmi nangyayari sa mga salog o iba pang agihan nin tubig
Pagkahulog nin bato o Rock fall
Pagbaklas nin sarong pidaso o tumpok kan bato hali sa hataas na na dalisdis
Pagkalat kan daga o Spread
Paghalang/ o pagbanat kan daga dahil sa dakol na pag dausdos o internal deformation.
Debris avalanche
Pinakamadali na pag-agos kan bato, daga at iba pa na bagay.
Photo taken from https://www.buzzfeednews.com/article/ellievhall/16-insane-photos-of-houses-devoured-by-a-landslide
Photo taken from https://www.abs-cbn.com/spotlight/04/13/22/explainer-how-to-spot-and-avoid-landslide-prone-areas
Photo taken from https://www.innovationnewsnetwork.com/understanding-complexity-creeping-landslides-initiation/10651/
Photo taken from https://www.smartcitysentinel.com/news/articles/444850-nokia-china-mobile-partner-iot-landslide-alert-platform.htm
Photo taken from https://geologyscience.com/natural-hazards/landslides/landslides/
Photo taken from https://www.bgs.ac.uk/geology-projects/landslides/
Photo taken from https://link.springer.com/article/10.1007/s10346-011-0259-7
Photo taken from https://www.geostabilization.com/emergency-response/post-fire-recovery/
Photo taken from https://revisegeo.wordpress.com/as-level/coastal-processes/
Photo taken from https://revisegeo.wordpress.com/as-level/coastal-processes/
Photo taken from https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Rockfalls?uselang=mk
Photo taken from https://coloradogeologicalsurvey.org/hazards/rockfall/
Photo taken from https://billingsgazette.com/news/state-and-regional/retrospective-1959-hebgen-lake-earthquake/collection_956dfb9a-8f71-5bd4-94df-24ddaafafab4.html
Photo taken from https://link.springer.com/article/10.1007/s10346-013-0436-y
Photo taken from https://www.geologyin.com/2015/02/types-of-wasting-slump-rockslide-debris.html
Photo taken from https://www.istockphoto.com/photo/a-typical-example-of-environmental-degradation-gm872583670-243724306
MGA BARETA
Naga, Cebu
Sitio Ubak, Brgy San Rafael
Guho sa Sta. Magdalena, Sorsogon nagdara nin pagka-antala kan biyahe sa mga barangay asin paduman sa banwaan kan Bulusan.
December 25, 2021
Purok B, Barangay Sampaloc
18 gadan, 2 nawawara sa guho sa Batangas.
October 25, 2024
Bunga, Baybay town, Leyte province
Naglangkaw na sa 58 an bilang kan nagadan dahil sa mga guho sa Pilipinas.
April 13, 2022
Dumaguete City, Negros oriental
Babayi nagpadara nin text message sa nobyo bago nagadan sa guho."
September 15, 2018
PAGPREPARAR PARA SA Pagguho
01 Magpakonsulta sa eksperto sa pagpapagibo nin harong para maiwasan an danyos sa mga ari-arian.
Importante an padagos na pagmonitor sa balita tanganing dai maabutan nin maraot na panahon na dai kamo preparado. Siguraduhon na an harong o istruktura naka-angay sa pagguho, may matibay na pundasyon, asin may alternatibong dalan para sa pag-evacuate.
02 Aramon kung may peligro nin pagguho o landslide sa saindong lugar.
An mga lugar na maluya an daga, lalo na sa mga bakilid, posibleng magkaigwa nin landslide. Mag-obserbar asin ipaaram sa mga otoridad kun igwa nin mga cracks o iba pang senyales nin delikadong pagbabago sa daga.
03 Mas maray magtanom nin kahoy sa mga dalisdis o maggibo nin pader para maiwasan an pagguho nin daga.
An mga tanom, lalo na an mga kahoy, nakakatabang sa pagkupot kan daga tanganing maiwasan an pagguho. An mga harong dapat may mayad na drainage para an tubig dae magpundo na nagdudulot nin pagluya kan daga.
04 Magbati sa bareta tungkol sa panahon asin maging alerto sa mga babala.
Aramon sa mga otoridad kun an saindong lugar igwa nin early warning system o alarm para sa pagguho tanganing makapaghanda nin mas maaga.
05 Maggibo nin kanal para sa pag-agos nin laboy asin seguraduhon na dae ini makaraot sa iba pang ari-arian.
Importante an tamang pagdesenyo nin kanal tanganing dae magluya an daga sa palibot asin maiwasan an pagguho. Maggibo nin mga harang o retaining wall sa mga lugar na madali mag-erode, lalo na sa mga bakilid. Dapat manigurado na an tubig dae nagtitipon sa sarong parte kan daga na posibleng maging rason nin pagguho.
06 Ipreparar an survival kit bag na may mga pangangaipo nin pamilya.
Dapat igwa nin emergency kit na may sulod na baterya-operated na radyu, senter, baterya, medisina, tubig, pagkaon, asin mga importante na dokumento.
07 Kung may abiso hale sa mga otoridad, magmadali sa pagbakwit.
An pagguho nin daga pwedeng magdara nin danyos sa harong asin buhay. Kun may babala o senyales nin landslide , kumadto tulos sa seguradong lugar arog kan mataas na parte nin komunidad o designated evacuation area.
08 Kung nagmamaneho, dae na mag-agi sa lugar na may guho.
An mga tulay o tinampo na apektado kan pagguho pwedeng magdara nin aksidente. Maghanap nin ibang ruta asin iwasan an mga lugar na may bitak sa daga o natumbang kahoy.
09 Kung nasa luwas, mag-iwas sa ginuhuan na daga asin maghanap nin seguradong lugar.
Dai magpundo sa lugar na may posibilidad pa nin sunod-sunod na pagguho. Maghiling nin matibay na istruktura o lugar na dae apektado kan pagguho.
10 Maging kalmado asin alarmahon an iba.
An panic pwedeng magkawsa nin mas malala na peligro. Magtao nin impormasyon sa iba pang tawo sa palibot asin tabangan an mga kaipuhan nin bulig, lalo na an mga aki, gurang, o may kapansanan.
11 Dae maglangan sa pagluwas sa harong kung may makusog na dagundong o bitak sa daga.
An makusog na tunog o biglang pagkadukot kan daga senyales na may naggu-guho na. Humali tulos sa balay, lalo na kun ini harani sa bakilid o natukdan na an daga sa paligid.
12 Kung na-trap sa laog nin harong, magtago sa irarom nin matibay na bagay.
Kung dae tulos makaluwas, magtago sa irarom nin lamesa o kama para may proteksyon sa naguhong debris. Magisip nin paagi para makatawag nin atensyon kan rescuers gamit an tunog o ilaw.