ASHFALL
Ang ashfall ay mga pinong bato at abo na iniluluwa ng bulkan pataas sa kalangitan. Dahil sa pino nitong katangian, maaari itong maging mapanganib sa mga tao at hayop, makapinsala sa mga eroplano, sirain ang mga kagamitang elektroniko at makinarya, at makagambala sa mga serbisyong kuryente, tubig, at komunikasyon.
Mas dakol pang impormasyonMASAMANG EPEKTO NG ASHFALL SA TAO
1. Pangangati ng mata, ilong, at lalamunan.
2. Pag-ubo at hirap sa paghinga.
3. Pangangati o iritasyon sa balat.
4. Mga aksidente dulot ng madulas na kalsada.
PINSALA SA KALIKASAN AT AGRIKULTURA
Pagkasira ng mga pananim - Ang ashfall ay maaaring tumabon sa mga halaman, makaapekto sa photosynthesis, at magbago ng pH level ng lupa, na nagpapabagal sa kanilang paglaki.
Kontaminasyon ng tubig - Maaaring umabot ang abo sa mga ilog, lawa, at imbakan ng tubig, na nagiging panganib sa inumin at patubig.
MGA DAHILAN NG ASHFALL
MALAKAS NA PAGPUTOK
Ang pagsabog ng bulkan ay nagiging dahilan ng pagbuga ng abo hanggang sa mataas na bahagi ng kalangitan.
PAGKALAT DAHIL SA HANGIN
Dinadala ng hangin ang abo sa iba't ibang lugar, kaya't nagkakaroon ng pag-ulan ng abo sa malalayong lugar.
PANGALAWANG PAG-ULAN NG ABO
Matapos ang unang pagputok, maaaring muling tumaas ang abo dahil sa malakas na hangin o iba pang disturbance, na nagdadagdag ng panganib.
MGA BALITA
PAGHAHANDA PARA SA ASHFALL
01 Makinig sa radyo upang malaman ang mga babala mula sa mga awtoridad.
Subaybayan ang mga advisory upang malaman kung kailangang lumikas o maghanda para sa ashfall.
02 Maghanda ng emergency supply kit.
Isama sa kit ang pagkain, tubig, flashlight, radyong de-baterya, ekstrang baterya, gamot, at mahahalagang dokumento.
03 Maghanda ng dust mask o malinis na pantakip sa ilong at goggles bilang proteksyon sa mata.
Gamitin ang N95 mask o basang tela upang maiwasan ang paglanghap ng abo mula sa bulkan.
04 Maghanda ng mga panlinis.
Ihanda ang walis, pala, vacuum cleaner na may ekstrang bag, at salaan para sa mas maayos na paglilinis ng abo.
05 Mag-ipon ng gasolina at tiyaking nasa maayos na kondisyon ang sasakyan.
Maaaring maipit sa biyahe, kaya siguraduhin na may sapat na gasolina at emergency supply sa sasakyan.
06 Maghanda ng pagkain at tubig para sa mga alagang hayop.
Siguraduhing may sapat na supply ng pagkain at tubig ang mga alaga, lalo na kung kailangang lumikas.
07 Alamin kung saan matatagpuan ang mga ligtas na lugar para sa paglikas.
Maghanda ng plano kung saan maaaring lumikas kung lumala ang sitwasyon ng ashfall.
08 Alamin ang emergency plan ng paaralan kung may mga anak.
Siguraduhin na alam ng mga bata kung saan ang evacuation area at kung paano makakasama ang pamilya sa oras ng emerhensya.
09 Maghanda ng mga laruan o iba pang mapaglilibangan ng mga bata sa evacuation center.
Magdala ng mga libro, laruan, o iba pang aktibidad upang matulungan ang mga bata na makapag-adjust sa emerhensyang sitwasyon.
MGA DAPAT GAWIN KAPAG MAY ASHFALL
01 Kumalma at huwag lumabas ng bahay. Takpan ang ilong at bibig gamit ang basang tela o dust mask.
Siguraduhin na may tamang proteksyon sa paghinga upang maiwasan ang masamang epekto ng abo sa baga.
02 Isara ang mga pinto at bintana upang hindi makapasok ang abo sa loob ng bahay.
Gumamit ng basang tela o tuwalya upang takpan ang mga siwang at maiwasan ang pagpasok ng abo.
03 Ilagay ang basang tuwalya o tela sa mga bukasan ng pinto at iba pang daanan.
Nakakatulong ito upang harangan ang paglanghap ng abo na maaaring makasama sa baga.
04 Hugasan nang maigi ang lahat ng prutas at gulay bago kainin.
Siguraduhin na walang abo sa pagkain upang maiwasan ang sakit.
05 Makinig sa radyo upang malaman ang pinakabagong balita tungkol sa pagsabog ng bulkan.
Palaging maging alerto sa impormasyon mula sa mga awtoridad upang masunod ang tamang gabay.
06 Ilagay sa loob ng bahay o kulungan ang mga alagang hayop upang hindi malanghap ang abo.
Siguraduhin na may sapat silang proteksyon, malinis na tubig, at pagkain.
07 Kung nagmamaneho, huminto sa tabi ng kalsada kung malakas ang pag-ulan ng abo at mahirap nang makita ang daan.
Iwasan ang pagmamaneho kung hindi naman kinakailangan, dahil maaaring masira ng abo ang makina ng sasakyan.
08 Kung nasa labas, humanap ng masisilungan at magsuot ng salamin sa mata. Iwasan ang paggamit ng contact lens.
Ang abo ay maaaring makairita sa mata, kaya mas mainam na gumamit ng protective eyewear.
09 Takpan ang mga imbakan ng tubig at pagkain upang hindi malagyan ng abo.
Siguraduhin na malinis at ligtas ang iniinom na tubig at kinakain na pagkain.
MGA DAPAT GAWIN PAGKATAPOS NG ASHFALL
01 Kapag huminto na ang pag-ulan ng abo, alisin ang naipong abo sa bubong upang maiwasan ang biglaang pagbagsak nito.
Ang mabigat na abo sa bubong ay maaaring magdulot ng pinsala. Alisin ito gamit ang tamang kagamitan at mag-ingat upang hindi malanghap ang abo.
02 Hugasan ang mga pananim bago ipakain sa mga hayop.
Maaaring magtaglay ng mapanganib na kemikal ang abo na maaaring makasama sa mga hayop. Siguraduhing malinis ang kanilang pagkain.
03 Salain ang tubig bago inumin.
Siguraduhin na ang iniinom na tubig ay malinis at hindi kontaminado ng abo upang maiwasan ang sakit.
04 Pagkatapos alisin ang abo, linisin ang bubong at alulod upang maiwasan ang pagbara at pagkasira.
Mahalagang linisin ang bubong at alulod upang hindi ito masira o bumigay.
05 Alisin ang abo mula sa mga bintana, pintuan, at sasakyan.
Ang abo ay maaaring makasira sa mga gamit at magdulot ng problema sa paghinga. Gumamit ng pantakip sa ilong at bibig habang naglilinis.
06 Gumamit ng pulbos na sabon sa paglalaba ng mga damit na naapektuhan ng abo.
Mas epektibo ang pulbos na sabon sa pagtanggal ng abo sa damit.
07 Gumamit ng vacuum cleaner o walisin ang mga gamit upang alisin ang abo. Takpan ang ilong at bibig habang naglilinis.
Mag-ingat sa paglilinis upang maiwasan ang paglanghap ng abo, na maaaring makasama sa baga.