Metro Manila at mga kalapit na probinsya, lubog sa baha.
Hulyo 18, 2018
BAHA
Ang pag-apaw ng tubig sa mabababang bahagi ng lupa. Nangyayari ito kapag ang dami ng tubig-ulan ay mas mabilis na naiipon kaysa sa pagsingaw o paghupa nito.
Karagdagang impormasyonMGA SANHI NG BAHA
1. Matinding pag-ulan na tumatagal ng maraming araw.
2. Pagdami ng lupa sa ilalim ng ilog na nagpapababa sa kapasidad nito.
3. Pagtaas ng tubig-dagat.
4. Pag-apaw ng tubig sa mga kanal at pilapil.
5. Hindi sapat ang kapasidad ng ilog upang daluyan ang maraming tubig.
6. Baradong kanal at iba pang daluyan ng tubig.
BAKIT DELIKADO ANG BAHA?
Delikado ang baha depende sa lakas ng agos at taas ng tubig. Maaari itong magdulot ng pagguho, pagkasira ng mga bahay, pagkawala ng kuryente, at maaaring malunod ang mga tao.
Karagdagang impormasyonMGA SANHI NG BAHA
PAGBAHA SA ILOG
Nangyayari ito kapag ang tubig-ulan ay nag-uumapaw. Maaaring tumagal ng ilang oras o araw depende sa dami at lakas ng ulan, pati na rin kung hindi na kayang dalhin ng ilog ang sobrang tubig.
PAGBAHA SA BAYBAYIN
Nangyayari ito dahil sa storm surge, pagtaas ng tubig-dagat, o tsunami na dulot ng lindol sa ilalim ng dagat.
PAGBAHA SA LUNGSOD
Nangyayari ito sa mga lugar na napapaligiran ng matataas na gusali at sementadong daanan. Kapag malakas ang ulan, hindi ito agad nasisipsip ng lupa, kaya mabilis nagkakaroon ng pagbaha. Karaniwan itong sanhi ng baradong kanal at kulang na drainage system.
BIGLAANG PAGBAHA
Ito ay dulot ng biglaang pagbuhos ng malakas na ulan sa mga lugar na may limitadong kanal. Maaari itong magdulot ng matinding pinsala, lalo na sa mga bundok at matarik na dalisdis na may mga ilog o sapa. Karaniwan itong mabilis na nangyayari nang walang babala.
MALAWAKANG PAGBAHA
Nangyayari ito kapag ang tubig-ulan ay patuloy na dumadaloy sa malalawak at patag na lugar. Maaari rin itong sanhi ng pag-apaw ng ilog na bumabaha sa mga karatig na lugar.
Photo taken from https://www.facebook.com/share/p/1FkiowT8va/
Photo taken from https://rw.wikipedia.org/wiki/Nili_y%E2%80%99Ubururu
Photo taken from https://pulitzercenter.org/stories/sinking-land-and-rising-seas-threaten-manila-bays-coastal-communities
Photo taken from https://documents1.worldbank.org/curated/en/120541493102189066/pdf/114521-WP-PUBLIC-ADD-SERIES-pdna-guidelines-vol-b-diaster-risk-reduction.pdf
Photo taken from https://www.abs-cbn.com/spotlight/08/31/23/why-is-espaa-in-manila-always-flooded
Photo taken from https://www.facebook.com/share/1ALtkzVyZy/
Photo taken from https://www.nbcnews.com/slideshow/amp/australias-flood-disaster-continues-41015973
Photo taken from https://www.lapresse.ca/international/2024-08-25/le-monde-en-images.php
Photo taken from https://nara.getarchive.net/topics/tech+sgt+emerson+marcus
Photo taken from https://www.inyourarea.co.uk/areas-we-cover/Scotland/Moray/Spey%20Bay
MGA KAUGNAY NA BALITA
Araneta Avenue
Nabua, Camarines Sur
Pagbaha sa Nabua, Camarines Sur dulot ng Bagyong Kristine.
Oktubre 23, 2024
Abuyog, Sorsogon
Pagbaha sa iba't ibang bahagi ng Sorsogon dulot ng malakas na ulan.
Enero 8, 2025
Brgy. Taromata, Bulan
Bahang abot-bewang, nagdulot ng perwisyo sa Brgy. Taromata, Bulan, Sorsogon dulot ng patuloy na pag-ulan na dala ng shearline.
Pebrero 10, 2025
Irosin, Sorsogon
Magsasaka, nalunod matapos matangay ng baha sa Irosin, Sorsogon.
Enero 10, 2025
MGA SAKIT NA PWEDE MAKUHA SA TUBIG-BAHA
.png)
DIARRHEA
Madalas at matubig na pagdumi.
DENGUE
Sakit dulot ng kagat ng lamok. Mataas na lagnat na delikado sa mga bata, sanggol, at matatanda.
DYSENTERY
Impeksyon sa bituka na nagdudulot ng matinding pananakit ng tiyan at pagtatae na may dugo.
LEPTOSPIROSIS
Dulot ng ihi ng hayop tulad ng daga, aso, at iba pang hayop sa bukid.
CHOLERA
Matinding kaso ng pagtatae na maaaring mauwi sa pagkamatay dahil sa matinding pagkawala ng tubig sa katawan.
TYPHUS
Sakit na dulot ng bakterya na naipapasa ng kuto o pulgas sa pamamagitan ng kagat sa balat.
MALARIA
Sakit na dulot ng parasito mula sa kagat ng lamok.
HEPATITIS A
Pamamaga ng atay. Dulot ng impeksyon, labis na pag-inom ng alak, o paggamit ng ilang gamot.
ALIPUNGA
Pangangati at pagbibitak-bitak ng balat sa pagitan ng mga daliri sa paa, pagkakaroon ng pantal at paltos.
PINK EYES
Pamumula at pangangati ng mata, pagluluha, pagiging sensitibo sa liwanag, at labis na paglabas ng muta.
PAGHAHANDA SA BAHA
01 Maging alerto sa posibleng pagbaha at makinig sa mga weather updates.
Palaging makinig sa mga abiso ng PAGASA upang malaman kung may panganib sa inyong lugar. Mahalaga ang patuloy na pagsubaybay sa balita upang hindi kayo maabutan ng masamang panahon nang hindi handa.
02 Lumikas patungo sa evacuation center o mas mataas na lugar.
Dapat ninyong alamin kung saan matatagpuan ang mga evacuation center sa inyong lugar. Siguraduhing may malinaw na plano kung paano kayo ligtas na makakalikas kapag tumaas ang tubig.
03 Maghanda ng inuming tubig at pagkain.
Bago pa dumating ang bagyo, siguraduhing may sapat kayong malinis na tubig at pagkain na tatagal ng hindi bababa sa dalawang araw.
04 Ilikas ang mga alagang hayop sa mas mataas na lugar.
Kung may mga alagang hayop, siguraduhing may plano kung saan sila ilalagay upang hindi sila mapahamak kapag bumaha.
05 Ilipat ang mahahalagang gamit sa ikalawang palapag ng bahay o mas mataas na lugar.
Ang mahahalagang gamit, tulad ng mga dokumento at appliances, ay dapat ilagay sa isang lugar na tiyak na hindi maaabot ng tubig.
06 Bago lumikas, patayin ang mga pangunahing switch ng kuryente, tubig, at LPG.
Upang maiwasan ang aksidente, siguraduhing patayin ang mga appliances at isara ang mga linya ng tubig bago umalis ng bahay.
07 Kung may abiso mula sa mga awtoridad, agad na lumikas patungo sa mas mataas at ligtas na lugar.
Kapag may abiso mula sa mga awtoridad, huwag nang maghintay pa. Huwag lumusong sa baha dahil maaaring malakas ang agos at may dalang sakit ang tubig.
01 Bantayan ang pagtaas ng tubig at iwasan ang mga kable ng kuryente.
Huwag lumusong o tumayo sa baha kung may mga naputol na kable ng kuryente. Ang tubig ay maaaring may kuryente at lubhang mapanganib.
02 Huwag lumangoy, maglaro, o maligo sa tubig-baha.
Ang tubig-baha ay maaaring naglalaman ng mikrobyo at kemikal na nagdudulot ng sakit. Hangga't maaari, iwasan ang pagkalubog sa baha upang maiwasan ang impeksyon.
03 Iwasan ang pagsakay sa bangka sa ilog kung mataas ang tubig at malakas ang agos.
Ang malakas na agos ng tubig ay maaaring magpalubog o magdala ng bangka sa mas mapanganib na lugar. Humanap ng mas ligtas na paraan kung kinakailangang lumikas.
04 Siguraduhing malinis ang inuming tubig at pagkain.
Kung kinakailangan, pakuluan muna ang tubig bago inumin o gumamit ng **water purification tablets**. Iwasan ang pagkain na nalunod sa baha dahil maaaring kontaminado ito.
MGA DAPAT GAWIN PAGKATAPOS NG BAHA
01 Huwag kumain o uminom ng tubig na kontaminado ng baha.
Iwasan ang pagkain at tubig na nalunod sa baha sapagkat maaaring naglalaman ito ng bacteria o kemikal na mapanganib sa katawan. Linisin muna ang mga pagkaing nasa lata bago gamitin.
02 Magpabakuna sa ospital o klinika upang maiwasan ang mga sakit na dala ng baha.
Ang **leptospirosis** at iba pang **waterborne diseases** ay maaaring makuha mula sa tubig-baha. Laging kumonsulta sa doktor kung may nararamdamang sintomas ng sakit matapos ang kalamidad.
03 Maging maingat sa paglilinis ng bahay.
Gumamit ng guwantes at bota sa paglilinis upang maiwasan ang direktang paghawak sa maruruming bagay. Iwasang mahawakan ang anumang may putik o dumi sapagkat maaaring naglalaman ito ng bacteria o kemikal.