Lindol sa Japan: Mga testigo nagsalaysay ng tsunami matapos ang lindol.
Marso 11, 2011
TSUNAMI
Ang tsunami ay isang malaking alon sa karagatan na maaaring tumaas nang husto at magdulot ng panganib sa mga baybayin. Nabubuo ito dahil sa malalakas na lindol sa ilalim ng dagat at pagguho ng lupa sa karagatan.
Karagdagang impormasyonAng tsunami ay maaaring umabot sa napakataas na antas at dumating sa loob lamang ng ilang minuto matapos ang isang malakas na lindol. Ang panganib ay maaaring magtagal ng maraming oras at maaaring mangyari anumang oras, araw man o gabi.
Karagdagang impormasyonALAMIN ANG PAGKAKAIBA
TSUNAMI WATCH - Posibleng magkaroon ng tsunami malapit sa inyong lugar, ngunit hindi pa ito tiyak. Maging alerto at makinig sa mga abiso.
TSUNAMI WARNING - Ang tsunami ay hindi pa aktwal na nakikita, ngunit may malaking posibilidad na mangyari at maaaring dumating sa loob lamang ng ilang oras. Maghanda at maging alerto para sa posibleng paglikas.
PAANO NABUBUO ANG TSUNAMI?
Overriding Plate
Ang isang tectonic plate sa panlabas na bahagi ng lupa ang sumasakop sa katabing plate. Ang hangganan sa pagitan ng mga plate ay tinatawag na subduction zone. Kapag biglang gumalaw ang mga plate sa subduction zone, naiipit ito at nagdudulot ng lindol.
Slow Distortion
Kapag naiipit ang plate sa subduction zone, maaaring magkaroon ng unti-unting pag-umbok sa likod nito. Ang prosesong ito ay maaaring tumagal ng mga dekada o siglo hanggang sa magkaroon ng matinding puwersa.
Pagkalat ng Mga Alon ng Tsunami
Ang lumalawak na tsunami ay magpapatuloy sa paggalaw. Isang bahagi nito ang magdadala ng tubig patungo sa kalupaan, habang ang kabaligtarang direksyon ay maglalakbay papunta sa Karagatang Pasipiko at iba pang malalayong baybayin.
Photo taken from http://www.tmba.tv/broadcastanimation/weathergraphics/what-casues-a-tsunami/
Photo taken from http://www.tmba.tv/broadcastanimation/weathergraphics/what-casues-a-tsunami/
Photo taken from https://watchers.news/2011/07/02/massive-japan-tsunami-topped-40-meters/
MGA BALITA
Iwanuma, Hilagang Japan
Tohoku, Hilagang Japan
Lindol at tsunami noong 2011 sa Tohoku
Abril 20, 2021
Ōfunato, Prepektura ng Iwate, Japan
Lindol at tsunami sa Japan noong 2011.
Marso 4, 2025
Otsuchi, Prepektura ng Iwate
Tsunami sa Japan noong 2011: Noon at Ngayon - sa mga larawan.
Marso 10, 2021
Bilang ng nasawi sa Indonesia tumaas habang patuloy ang paghahanap sa mga nawawala at dahilan ng hindi inaasahang tsunami.
Disyembre 24, 2018
PAGHAHANDA PARA SA TSUNAMI
01 Pag-usapan ang paghahanda sa tsunami kasama ang buong pamilya.
Subaybayan ang advisories upang malaman kung kailangang lumikas.
02 Alamin ang panganib ng tsunami sa inyong lugar.
Maghanda ng emergency kit na may pagkain, tubig, flashlight, radyong de baterya, ekstrang baterya, gamot, at mahahalagang dokumento.
03 Planuhin ang ruta ng paglikas mula sa bahay, trabaho, paaralan, o ibang lugar patungo sa mas ligtas na lugar.
Siguraduhin na may malinaw na evacuation route at alternatibong daan kung kinakailangang lumikas.
04 Kung maaari, pumili ng lugar na may taas na 100 metro mula sa dagat o 2 milya ang layo mula sa baybayin.
Piliin ang mataas na lugar upang maiwasan ang pagbaha at malakas na agos ng tubig.
05 Sikaping makarating sa mataas na lugar sa loob ng 15 minuto.
Iwasan ang mga tulay, ilog, at iba pang lugar na maaaring daanan ng malakas na tubig.
06 Magsanay ng inyong paraan ng paglikas. Sikaping matandaan ang mga ruta kahit sa gabi.
Regular na magsagawa ng tsunami drill upang malaman ng lahat ang dapat gawin sa oras ng emerhensya.
07 Protektahan ang inyong mga alagang hayop at bahay.
Siguraduhing may plano para sa mga alagang hayop at tiyaking ligtas ang bahay bago bumalik matapos ang tsunami.
08 Siguraduhing ligtas ang bahay, bakuran, at kulungan upang maprotektahan ang inyong ari-arian.
Iwasang bumalik sa bahay hangga't hindi ito idinedeklarang ligtas ng mga awtoridad.
09 Iwasang pumasok sa mga bahay o gusali na nasa loob ng 100 talampakan mula sa baybayin.
Manatili sa mataas na lugar at hintayin ang opisyal na abiso bago bumalik sa inyong lugar.
10 Kung nakatira sa baybayin, magtayo ng bahay sa mataas na lugar upang maiwasan ang matinding pinsala.
Siguraduhing may matibay na estruktura ang bahay upang mas kayanin ang epekto ng tsunami.
MGA DAPAT GAWIN KAPAG MAY TSUNAMI
01 Yumuko, protektahan ang ulo, at hintayin ang pagtigil ng lindol.
Kung nasa loob ng bahay o gusali, humanap ng matibay na lugar upang maprotektahan ang sarili.
02 Pagkatapos ng lindol, agad lumabas ng bahay at sundin ang itinakdang ruta ng paglilikas.
Maaaring dumating ang tsunami sa loob lamang ng ilang minuto, kaya huwag nang hintayin pa ang abiso bago lumikas.
03 Makinig sa radyo o mag-monitor ng opisyal na impormasyon.
Laging magbantay sa mga abiso mula sa mga awtoridad upang masunod ang tamang gabay sa paglikas.
04 Tumungo agad sa mas mataas na lugar kung nasa baybayin.
Lumikas sa lugar na hindi bababa sa 100 metro ang taas mula sa dagat o 2 milya ang layo mula sa dalampasigan.
05 Kung may narinig na babala ng tsunami, agad na lumikas.
Iwasang bumalik sa dalampasigan upang hindi maabutan ng alon ng tsunami.
06 Magdala ng gamit para sa emerhensiya.
Siguraduhing may dalang pagkain, tubig, radyong de baterya, flashlight, at mahahalagang dokumento.
07 Isama ang inyong mga alagang hayop sa paglilikas.
Protektahan ang inyong mga alagang hayop at tiyaking may sapat silang pagkain at tubig.
08 Huwag bumalik sa mga delikadong lugar hangga't hindi pa ito idinedeklarang ligtas ng mga awtoridad.
Maghintay ng opisyal na abiso bago bumalik sa inyong bahay upang maiwasan ang anumang panganib.
09 Iwasan ang mga linya ng kuryente at lumayo sa mga natumbang poste.
Mag-ingat sa mga kable ng kuryente na maaaring may daloy pa ng kuryente matapos ang tsunami.
10 Manatili sa ligtas na lugar at hintayin ang abiso mula sa mga opisyal bago bumalik sa bahay.
Siguraduhing ligtas ang pamilya at kapitbahay bago bumalik sa inyong tirahan.
MGA DAPAT GAWIN PAGKATAPOS NG TSUNAMI
01 Iwasan ang mga lugar na nasalanta ng tsunami upang hindi makaabala sa mga rescuer.
Mag-ingat sa mga nasirang estruktura, linya ng kuryente, at mga natumbang kahoy o poste.
02 Tulungan ang mga nangangailangan, lalo na ang mga bata, matatanda, buntis, at may kapansanan.
Unahin silang tulungan dahil sila ang mas nangangailangan ng suporta.
03 Alamin ang kalagayan ng bawat miyembro ng pamilya at kung paano nila tinatanggap ang nangyari.
Makipag-ugnayan sa mga kamag-anak at malalapit na kaibigan upang mabawasan ang stress at pangamba.
04 Iwasan ang pagmamaneho sa mga binabahang lugar upang hindi makaantala sa trapiko at mga operasyon ng pagsagip.
Kung kinakailangang bumiyahe, tiyaking ligtas ang daraanan at sundin ang mga tagubilin ng mga awtoridad.
05 Sundin ang mga abiso at suriin ang bahay bago bumalik sa loob. Kapag ito ay na-inspeksyon na, maaari nang magsagawa ng paglilinis.
Linisin ang bahay gamit ang tamang kagamitan at iwasan ang paglanghap ng posibleng kontaminadong hangin.
06 Maging maingat sa mga posibleng mahulog na bagay. Suriin din ang linya ng gas, tubig, at kuryente bago gamitin.
Kung may naaamoy na tagas ng gas, agad na lumabas at ipagbigay-alam ito sa mga awtoridad.